Przez nawrotowe straty ciąży rozumie się dwa lub więcej przypadków bez względu na czas trwania ciąży. Termin poronienie nawykowe odnosi się do trzech lub więcej następujących po sobie poronień. Ryzyko poronienia przed 6 tyg . ciąży (poronienie przedkliniczne) u kobiet przed 35 rokiem życia wynosi 22 do 57%. W 70% przypadków takie poronienie spowodowane jest aberracjami chromosomowymi. U 15% pacjentek dochodzi do poronienia między 6 a 10 tyg. Ciąży. Szansa na pomyślny rozwój ciąży określanej jako prawidłowa powyżej 10 tyg. ciąży wynosi 97-98%. Na tym etapie wewnątrzmaciczne obumarcie płodu rzadko związane jest z nieprawidłowościami chromosomalnymi.

Jeżeli pierwsze poronienie następuje przed 10 tyg. ciąży zaleca się ponowne zajście w ciążę bez wykonywania badań cytogenetycznych tkanek płodowych. W przypadku kolejnego poronienia przed 10 tyg. ciąży analiza cytogenetyczna jest kluczowa dla dalszego postępowania.

Jeżeli w badanym materiale stwierdza się nadmiar lub brak chromosomu (aneuploidia) lub dodatkowy zestaw chromosomów (poliploidia) to przyczyna straty ciąży jest wyjaśniona i żadna dodatkowa diagnostyka nie jest wymagana. Ryzyko poronienia w przyszłości nie jest podwyższone i zależy głównie do wieku matki. Jeżeli jednak w badanym materiale występuje niezrównoważona translokacja chromosomowa wymagana jest analiza cytogenetyczna obojga rodziców. Jeżeli jedno z rodziców jest nosicielem niezrównoważonej translokacji należy parę skierować do poradni genetycznej.

Jeżeli materiał z drugiego poronienia był euploidalny (prawidłowa liczba chromosomów) to należy przeprowadzić diagnostykę endokrynologiczna, immunologiczną ocenić jamę macicy i w wybranych przypadkach błonę śluzową macicy. Jawna i subkliniczna nadczynnośc tarczycy, hiperprolaktynemia oraz cukrzyca zwiększaja ryzyko poronienia.

Uważa się, że surowicze stężenia progesteronu poniżej 10ng/ml w środku fazy lutealnej przemawiają za czynnikiem endometrialnym a przyczynę poronienia upatruje się w nieprawidłowej ekspresji receptorów progesteronowych endometrium.

Najlepiej poznaną przyczyną immunologiczną straty ciąży jest zespół antyfosfolipidowy ( AFS). Podstawą do rozpoznania AFS są trzy a nie dwa kolejne niewytłumaczaone poronienia przed 10 tygodniem ciąży. Jednak dla rozpoznania AFS konieczne jest spełnienie jednego z czterech kryteriów klinicznych i jednego z trzech kryteriów laboratoryjnych tego zespołu.

Kryteria kliniczne AFS:

1. Przynajmniej jedna niewytłumaczalna strata ciąży > 10 tyg z płodem prawidłowym morfologicznie
2. Przynajmniej jeden udokumentowany epizod zakrzepicy żylnej lub tętniczej
3. Przynajmniej jeden poród prawidłowego morfologicznie płodu < 34 tyg. ciąży spowodowany preeklampsią lub niewydolnościa łożyska.
4. Kolejne trzy niewyjaśnione poronienia poniżej 10 tygodnia ciaży

Kryteria laboratoryjne AFS: 1.Stężenie przeciwciał antykardiolipinowych IgG lub IgM w średnich lub wysokich wartościach (powyżej 40 GPL lub MPL) 2.Dodatni wynik oznaczenia antykoagulanta toczniowego (standard Int. Society on thrombosis and Haemostasis)

1. Wartośc anty beta-2 glikoproteiny-1 w klasie IgG lub IgM powyżej 99 centyla.

   Konieczne jest dwukrotne, w odstępie 12 tygodni stwierdzenie nieprawidłowego wyniku stężenia przeciwciał tej samej klasy.

   Jeżeli nawet kryteria AFS nie są spełnione ściśle terapia małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego lub heparyny jest skuteczna w około 70-80% przypadków. Poza powyższymi przyczynami poronień należy pod uwagę wziąć również: czynniki psychospołeczne, warunki pracy (rozpuszczalniki, praca zmianowa, nadmierny wysiłek fizyczny, pole elektromagnetyczne), przewlekłe choroby, przyjmowane leki, przewlekłe infekcje dróg rodnych (chlamydie, ureoplasma), używki i wiele innych.

   Niniejsze opracowanie ma charakter informacyjno-edukacyjny i skierowane jest do pacjentek. Piśmiennictwo dostępne u autora.

Piotr Kolczewski